МТМ НЕТ

На 17 декември 2025 година, во присуство на еврокомесарка за проширување Марта Кос, беа потпишани три нови билатерални оперативни договори за зајакнување на царинската соработка меѓу Албанија, Молдавија и Северна Македонија со нивните соседи од ЕУ – Грција, Бугарија и Италија. Овие меморандуми се дел од пошироката иницијатива за „Зелени ленти“, поддржана од Транспортната заедница и ЦЕФТА, чија основна цел е драстично намалување на времето на чекање на граничните премини и олеснување на протокот на стоки преку електронска размена на податоци.

За реализација на оваа стратешка цел, Европската Унија става на располагање 54 милиони евра кои ќе бидат инвестирани во 11 приоритетни гранични премини. Овој влог е директно поврзан со Планот за раст на Западен Балкан од 2023 година, кој предвидува постепена интеграција на земјите од регионот во Единствениот пазар на ЕУ. Сепак, целосната размена на царински податоци со земјите надвор од Унијата ќе започне откако ќе се воспостави соодветната правна рамка и ќе стапи на сила Царинската реформа на ЕУ.

Досегашните искуства покажуваат дека ваквите системи носат видливи резултати. Првата приоритетна лента за камиони беше отворена на преминот Прешево-Табановце меѓу Србија и Северна Македонија, каде со воведувањето на моделот „едно запирање“ (one-stop-go) во 2021 година, времето на чекање е значително намалено. Сличен успех е забележан и на преминот со Грција, каде што уште од 2022 година функционира првата „Зелена лента“ со земја-членка на ЕУ, овозможувајќи побрзи проверки преку претходно испратени информации пред самото пристигнување на стоката.